Đối với trẻ Tự kỷ hay bất cứ trẻ nghe bình thường khác, khi trẻ muốn giao tiếp với bạn nhưng không biết cách diễn đạt để bạn hiểu ; bạn không hiểu ý trẻ là gì ; hay trẻ có thói quen được nuông chiều đạt được hết mọi thứ trẻ muốn, muốn làm chủ so với bạn bè cùng lứa…..trẻ sẽ dùng hành vi để giao tiếp.
Tùy theo mỗi hành vi của trẻ mà bạn có những cách xử lý khác nhau. Trường dạy trẻ tự kỷ Ánh Sao xin chia sẻ một số phương pháp dạy trẻ tự kỷ nhằm can thiệp hành vi của trể tự kỷ để giúp cho phụ huynh có thêm một số cách để can thiệp hành vi của trẻ . Tất nhiên , mỗi trẻ có những tính cách khác nhau , môi trường sống khác nhau , độ tuổi khác nhau,….mà có vô số những hành vi khác nhau.Bài viết này sẽ là tài liệu tham khảo . Và chính bạn sẽ áp dụng những chiến lược phù hợp khác nhau đối với hành vi của trẻ.
Khi một hành vi xảy ra , sẽ có những hướng giải quyết sau :
- Khích lệ
- Hướng dẫn lại
- Can thiệp
Khích lệ :
Khi con bạn có những hành vi tốt , bạn sẽ động viên , khen thưởng ngay. Điều này cho trẻ biết rằng , điều trẻ đang làm thì đúng đắn và được người lớn chấp nhận . Nó còn giúp trẻ củng cố hành vi của trẻ ở những lần sau đó . Trẻ sẽ học được cách sử dụng một hành vi đúng trong giao tiếp với mọi người . Trẻ đang chia sẻ đồ chơi với bạn , trẻ gọi bạn khi máy trợ thính bị hú , trẻ dọn dẹp đồ chơi,…Bạn hãy khen thưởng trẻ lúc đó .
Tuy nhiên , bạn hãy nhớ làm những hành vi đúng trước mặt trẻ . Trẻ con không hiểu hành vi nào đúng , hành vi nào sai. Trẻ chỉ biết rằng khi người lớn làm được hành vi đó thì trẻ cũng làm được. Bạn la hét trước mặt trẻ , đánh vào tay trẻ thì lần sau trẻ cũng bắt chước la hét , đánh vào tay bạn như vậy. Do đó , để trẻ có hành vi đúng , trước tiên cha mẹ phải có hành vi đúng.
Hướng dẫn lại :
Bạn hãy dạy trẻ cách trẻ phản ứng đúng với những điều trẻ không muốn. Bạn hãy dạy cho trẻ cách thể hiện cảm xúc của trẻ trước bạn bè và người lớn thay vì đánh bạn hay giành đồ chơi của bạn. Trẻ có thể có những cử chỉ hay những từ / câu để thể hiện những điều bé không muốn với người khác . Phương pháp này nhanh , dễ làm và giúp trẻ phát triển khả năng linh hoạt khi đối mặt với các vấn đề vướng mắc. Khi hướng dẫn lại , hãy nói cho trẻ biết bạn muốn trẻ làm gì . Hãy nói "đi” thay vì nói " Đừng chạy” , nói "Chân để trên sàn” thay vì nói "Đừng leo trèo” , nói "Nói nhỏ thôi” thay vì nói " Không được la hét” ( và làm mẫu cho trẻ biết nói nhỏ là nói như thế nào ). Bạn hãy dạy trẻ dùng cử chỉ hay nói các từ chỉ cảm xúc, từ chỉ trạng thái như " không thích đâu” , "không được” , " con mệt quá” , " con đau bụng lắm” , "của con mà”….Như thế trẻ sẽ không dùng hành vi không đúng để thể hiện điều trẻ không muốn .Mặt khác bạn cũng biết được tâm trạng của trẻ để có hướng xử lý kịp thời.
Bạn hãy củng cố những hành vi đúng . Điều này có nghĩa hãy động viên hành vi đúng và làm lơ đi hành vi không đúng đang xảy ra đồng thời . Chẳng hạn như các bạn đang ngồi vòng tròn , trẻ cứ muốn ra khỏi vòng tròn . Bạn hãy nói " Các bạn đang làm rất tốt , các bạn đang ngồi trong vòng tròn nè!”; Trẻ đang chơi với trẻ khác , bạn của trẻ chia sẻ đồ chơi với trẻ .Trẻ hay giật đồ chơi. Lúc đó bạn sẽ khen ngợi việc chia sẻ đồ chơi của bạn trẻ. Hay bạn có thể làm mẫu việc chia sẻ đồ chơi cho trẻ thấy.
Can thiệp
Việc can thiệp hành vi này được thực hiện trên một kế hoạch được xây dựng và cố gắng hoàn thành kế hoạch trong một khoảng thời gian được lập ra. Kế hoạch sẽ lập ra để can thiệp vào các hành vi có thể gây trở việc học của trẻ hay bạn khác như hay la hét , quậy phá , chạy nhảy trong giờ học ; hành vi làm tổn thương đến trẻ hay người khác như cắn bạn , đập đầu vào tường , đánh người lớn,…Trước khi can thiệp , bạn cần biết các bước sau :
- Bước 1: Xác định nguyên nhân hành vi xảy ra. Vì sao trẻ có hành vi đó? Ai làm ra điều đó ?Ví dụ: trẻ thích đồ chơi của bạn ; trẻ không được chấp nhận yêu cầu ; trẻ muốn trốn tránh việc dọn dẹp đồ chơi, bạn làm trẻ giận,….
- Bước 2: Hành vi đang xảy ra của trẻ . Có thể là la hét , nằm xuống sàn nhà và khóc , giật đồ chơi
của bạn bè , ném đồ chơi , đánh bạn,…..
- Bước 3 : Hậu quả của hành vi xảy ra hay phản ứng của trẻ. Ví dụ như khi ném đồ chơi và hét lên ,
trẻ bị cho ra khỏi phòng ; khi không dẹp đồ chơi , trẻ được chỉ định dẹp một số đồ chơi….
Khi xem xét theo các bước này , bạn có thể biết được nguyên nhân của hành vi, hành vi xảy ra như thế nào để từ đó có kế hoạch can thiệp.
.
Đối với trẻ Tự kỷ hay bất cứ trẻ nghe bình thường khác, khi trẻ muốn giao tiếp với bạn nhưng không biết cách diễn đạt để bạn hiểu ; bạn không hiểu ý trẻ là gì ; hay trẻ có thói quen được nuông chiều đạt được hết mọi thứ trẻ muốn, muốn làm chủ so với bạn bè cùng lứa…..trẻ sẽ dùng hành vi để giao tiếp.